Hoeveel energie geeft schoolontwikkeling?
Schoolontwikkeling die je hart niet raakt, werkt niet. “Moetisme” viert niettemin hoogtij in onderwijsland. Tegelijk wordt de roep om onderwijs terug te geven aan de professionals sterker. Dat klinkt makkelijker dan het is. Je hebt jarenlang gewerkt vanuit een bepaalde mindset. Er is een diep ingesleten “karrenspoor”:
- het geloof in middelen en instrumenten is nog groot
- schoolontwikkeling wordt al jarenlang gezien als het uitvoeren van gezamenlijke veranderactiviteiten
- scholen werken vanuit oude opvattingen over “borgen”
- kwaliteitszorg is vooral gericht op controle en beheersing
- op leren gericht leiderschap is nog lang geen “gewoonte”
Wat als je dit karrenspoor doorbreekt?
(Laat je fantasie even de vrije loop. Wat als het je lukt om uit dit karrenspoor te komen?)
Je begrijpt … Dat is niet een kwestie van weer een ander middeltje kiezen. We praten hier over een ingrijpende cultuurverandering. Het meest spannende in dit proces is dat je de oude ideeën over schoolontwikkeling loslaat. Je slaat een fundamenteel andere weg in:
- De eigen praktijk staat centraal. Het gaat om mijn invloed op het leren van leerlingen!
- Leraren leren hun eigen leerproces zelf te sturen. Zij onderzoeken wat dit oplevert. Er is veel aandacht voor vergroting van het eigen leervermogen.
- Werken vanuit intrinsieke leervragen wordt gestimuleerd.
- Niemand leert op een eiland. Er is evenwicht tussen individueel en gezamenlijk leren. Leren van en met elkaar wordt daarom georganiseerd. Leraren leren elkaar te mentoren hierin en gebruiken overleg om samen “wat werkt kennis” op te bouwen.
- Reflecteren op wat je doet, is verankerd in het dagelijks handelen.
- Leiderschap is gericht op versterking van leren.
- Borgen wordt “leren veranderen”. Kwaliteitszorg richt zich op het zichtbaar maken van groei.
Schoolontwikkeling en teamleren worden één
Slechts in een lerende organisatie wordt samenwerken betekenisvol. Leren gaat immers niet meer over uitvoeren maar over mijn impact op leerlingen. Werken vanuit een onderzoekende houding gaat deel uitmaken van de dagelijkse routines. In overleg staat reflectie op de eigen praktijk centraal. Dat werkt alleen wanneer de cultuur zich ontwikkelt van sparend naar sparrend. Elkaar kunnen ‘mentoren’ is essentieel. Schoolontwikkeling en teamleren vallen daarmee samen. Daar ontstaat de lerende organisatie. Daar ligt de expertise van De Lerende School.
Geen standaardoplossingen, wel herkenbare uitgangspunten
Het is verbazingwekkend hoe we (nota bene) ideeën over “lerende organisatie” weten te vertalen naar standaardoplossingen of vast voorgeschreven werkwijzen. Good practice is fantastisch. Kennis over veranderkundige inzichten helpt echt. Elke organisatie is tegelijk een volstrekt uniek systeem. Het imiteren van wat anderen doen, is verleidelijk maar de boemerang keert onvermijdelijk terug.
De Lerende School is wars van voorgebakken oplossingen. We hebben een duidelijke filosofie. We maken scholen duidelijk wat ons drijft: Hoogbetrokken leerlingen en leraren … Een organisatie die dit ondersteunt … Op leren gericht leiderschap.
Tegelijk staat voor ons de eigenheid van de school(organisatie) centraal. We bouwen voort op wat er al is. We wakkeren denken vanuit eigen ambities aan. We genieten van veelkleurigheid. Onze referentiescholen kunnen je daar alles over vertellen.
