- Je hebt visie op opbrengsten. Opbrengsten kun je daarbij veel breder opvatten dan leeropbrengsten.
- Vanuit die visie verzamel je deugdelijke data. Met hulp van die data ben je vervolgens in staat om vanuit een totaalplaatje naar de leerling, de groep, de school, de organisatie te kijken.
Maar dan?
Dan hangt alles af van de kwaliteit van het snappen. Van het vermogen om verbanden te leggen. Van het kunnen signaleren van patronen. Van hoe je van databrij tot datakern komt. Van hoe je vanuit diep begrijpen tot maatregelen komt die echt impact hebben. Uitstekend snappen zorgt ervoor dat je met minder doen veel meer effect bereikt. Daarom zijn wij van het onderzoeksmatig werken.
Van data naar reflectieve dialoog
Hoe investeer je in dit uitstekend snappen?
De reflectieve dialoog leren voeren over data zien wij daarin als meest krachtige hefboom. Wat is data zonder reflectieve dialoog?
Kenmerkend voor de reflectieve dialoog is dat data aangegrepen worden om tot de kern te komen. En dat lukt het beste in dialoog. Maar dan wel een dialoog waarin je elkaar activeert om onderzoeksmatig naar deze data te kijken. Waarin je elkaar activeert om vanuit invloed te denken. Om relaties te leggen. Om de relatie te leggen met het eigen handelen. Met kennis over “wat werkt”.
De Lerende School ondersteunt scholen om op basis van data de reflectieve dialoog te voeren als middel naar onderzoekend leren. Dit leidt steevast tot data-enthousiasme. De reflectieve dialoog over data tot gewoonte maken binnen de school(organisatie) is een krachtig middel om tot lerende school(organisatie) te ontwikkelen.
Good practice voorbeelden
De reflectieve dialoog over schoolopbrengsten
De bestuurder van Stichting OVO in Gorinchem gebruikt ParnasSys-Integraal om jaarlijks met leidinggevenden de reflectieve dialoog te voeren over de schoolresultaten. De Cockpit van Integraal geeft inzicht in de leeropbrengsten èn de kwaliteit van de processen. De Cockpitdata staan daarom centraal in deze dialoog. Welke ontwikkelingen zien we? Welke “wat werkt” kennis kunnen we afleiden uit ontwikkeling die we signaleren? Welke relaties ontdekken we tussen de kwaliteit van de leeropbrengsten en de kwaliteit van de processen? Bij de vragenlijsten denken we niet vanuit goed/fout maar vanuit “overtuiging” versus “aarzeling”. Wat zeggen de resultaten over de mate waarin de school zich ontwikkelt tot lerende cultuur? Over de mate waarin het potentieel van leerlingen, ouders en medewerkers wordt benut? Schoolleiders geven aan deze dialoog te ervaren als “scherp”, “prikkelend”, “openhartig”, “diepgaand”. “Deze gesprekken leiden tot focus”.
De reflectieve dialoog over Zien!-resultaten
Interne begeleiders hebben tijdens de expertraining over Zien! geleerd om de reflectieve dialoog te voeren over de vragenlijstresultaten vanuit Zien! Zij hebben geleerd om tijdens 30-seconden-analyses” overzichten terug te brengen naar “patronen” en die te vertalen naar onderzoeksvragen. Die zijn vervolgens leidend in het gesprek met de leerkracht. Leerkrachten geven aan dat Zien! nu niet meer erbij voelt. Dat deze gesprekken helpen om tot de kern te komen. Met als gevolg dat de planlast uiterst beperkt is.
De reflectieve dialoog over trendanalyses
Geregeld grijpen we trendanalyes op school- en/of groepsniveau aan om teams de meerwaarde van de reflectieve dialoog te laten ervaren. Het maakt daarbij niet uit of je als school werkt met CITO, ParnasSys of een ander Leerlingvolgsysteem. Drie tot vier oefeningen geven teamleden allereerst de onderzoeksvaardigheden om deze trendanalyes zelfstandig te onderzoeken. Teamleden leren vervolgens om vanuit twee principes de verdieping te maken naar:
- thematiseren
- onderzoeksvragen formuleren (van verklaren naar vragen)
Daarmee leggen we de basis om de reflectieve dialoog te voeren. Teamleden leren om vanuit acceptatie de ander te activeren om vanuit invloed te denken. Leerkrachten geven steevast aan: “Dit maakt analyse gaaf!” “Dit geeft energie!” “Zo kom je echt verder met elkaar!”
